Teken zijn kleine, spinachtige parasieten die zich voeden met het bloed van hun gastheren. Ze worden vaak gevonden in bosrijke gebieden, hoog gras en struikgewas. Ze zijn zo klein dat ze soms nauwelijks zichtbaar zijn, vooral in hun nimf stadium, dat iets groter is dan een speldenkop. Maar hoewel ze klein zijn, kunnen teken ernstige ziekten verspreiden, zoals de ziekte van Lyme.
Hoe herken je een teek?
Het identificeren van een teek op je huid kan een uitdaging zijn. In hun vroege stadia zijn ze niet groter dan een sesamzaadje. Ze worden groter als ze zich voeden, waarbij hun lichaam opzwelt met opgenomen bloed. Vaak worden teken pas opgemerkt als ze al vastzitten en beginnen te groeien. Zoek naar een klein zwart of bruin stipje op je huid. Tekenbeten zijn meestal pijnloos, dus het is belangrijk om jezelf regelmatig te controleren na het zijn in een risicogebied.
Wat te doen bij een teek?
Heb je een teek gevonden? Geen paniek! Het eerste wat je moet doen, is de teek zo snel mogelijk verwijderen. Hiervoor heb je een fijne pincet of een speciale tekentang nodig. Probeer de teek zo dicht mogelijk bij de huid te grijpen en trek deze langzaam omhoog, zonder te draaien of te knijpen. Na het verwijderen moet je de beet desinfecteren en de datum noteren, voor het geval je later symptomen ontwikkelt.
Als je binnen enkele weken na de beet ziektesymptomen zoals koorts, hoofdpijn of een rode kring rond de beet ontwikkelt, is het belangrijk om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken.
Teken en het overdragen van ziekten
Teken zijn beroemd (of beter gezegd berucht) om hun vermogen om ziekten over te dragen. De bekendste is de ziekte van Lyme, een bacteriële infectie die vermoeidheid, hoofdpijn, koorts en in sommige gevallen een rode uitslag kan veroorzaken. Als het niet behandeld wordt, kan de ziekte van Lyme ernstige en langdurige gezondheidsproblemen veroorzaken.
Een andere door teken overgedragen ziekte is FSME, een virus dat de hersenen en het ruggenmerg kan infecteren en ernstige complicaties kan veroorzaken. FSME komt vooral voor in Centraal- en Oost-Europa, dus als je daar op vakantie gaat, is het belangrijk om jezelf goed te beschermen tegen teken
Hoe bescherm je je tegen teken?
Voorkomen is altijd beter dan genezen, zeker als het om teken gaat. Hier zijn enkele eenvoudige manieren om jezelf te beschermen:
Draag beschermende kleding
Draag lange mouwen, lange broeken, sokken en dichte schoenen wanneer je naar tekenrijke gebieden gaat. Kies voor lichtgekleurde kleding, zodat je teken gemakkelijker kunt spotten.
Gebruik een anti-teek spray
Er zijn verschillende sprays beschikbaar die teken op afstand houden. Deze kunnen op kleding en blootgestelde huid worden gespoten.
Controleer jezelf en je huisdieren
Controleer na elke uitstap in de natuur jezelf en je huisdieren op teken. Let vooral op warme, vochtige plekken zoals de oksels, liezen en knieholtes.
Hoe groot is de kans dat een teek Lyme heeft?
In Nederland wordt geschat dat ongeveer 20% van de teken besmet is met de Lyme-bacterie. Echter, niet elke beet van een besmette teek leidt tot de ziekte van Lyme. De kans op infectie na een tekenbeet wordt geschat op ongeveer 2-3%. Dit hangt ook af van hoe lang de teek zich heeft kunnen voeden; hoe langer de teek vastzit, hoe groter de kans op overdracht van de bacterie.
Het is daarom van groot belang dat teken zo snel mogelijk worden verwijderd zodra ze worden ontdekt. Een teek heeft over het algemeen 24-48 uur nodig om de bacterie over te dragen, dus snel handelen kan het risico op infectie aanzienlijk verminderen. Als je tekenbeten oploopt, is het belangrijk om de plek van de beet in de gaten te houden en medische hulp in te schakelen als je symptomen zoals een rode ring of griepachtige symptomen ontwikkelt.
Hoe snel ziekte van Lyme na tekenbeet?
Als je gebeten bent door een teek die de bacterie Borrelia burgdorferi draagt, kunnen de symptomen van de ziekte van Lyme variëren van een paar dagen tot enkele weken na de tekenbeet.
Het meest voorkomende vroege symptoom is een uitslag die bekend staat als erythema migrans. Deze uitslag begint meestal als een kleine rode vlek op de plaats van de tekenbeet en breidt zich geleidelijk uit, waardoor het vaak een ‘stierenoog’ of ringvormige verschijning krijgt. De uitslag verschijnt typisch tussen de 3 en 30 dagen na de tekenbeet, met een gemiddelde van ongeveer 7 dagen.
Andere symptomen van de vroege fase van de ziekte van Lyme zijn vergelijkbaar met die van de griep, zoals vermoeidheid, koude rillingen, koorts, hoofdpijn, spier- en gewrichtspijn, en gezwollen lymfeklieren. Deze symptomen kunnen enkele dagen tot weken na de beet optreden.
Als de ziekte van Lyme niet wordt behandeld, kunnen de symptomen weken tot maanden na de tekenbeet ernstiger worden. Deze omvatten onder andere ernstige hoofdpijn, hartaandoeningen, problemen met het zenuwstelsel en artritis.
Extra informatie
De stille plaag: Alles over de Eikenprocessierups
Wat zijn dazen en hoe kun je dazenbeten voorkomen?
Hoe kun je brandwonden bij kleine kinderen voorkomen?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
