Het is volstrekt normaal dat kinderen op verschillende momenten in hun ontwikkeling bang zijn. Als ouders kan het hartverscheurend zijn om je kind bang te zien, en soms weet je gewoon niet wat je moet doen. In deze blog geven we praktische tips over hoe je kunt omgaan met angst bij kleine kinderen.
Wat is angst?
Angst is een natuurlijke emotionele reactie op dreiging of gevaar. Het is een overlevingsmechanisme dat ons helpt om te reageren wanneer we ons onveilig voelen. Angst kan zich uiten in vele vormen zoals huilen, zich verstoppen, verstijven, of zelfs agressief gedrag. Het belangrijkste om te onthouden is dat angst normaal is, en dat het niet iets is om je voor te schamen of je schuldig over te voelen.
Verschillende typen angst bij kinderen
Kinderen kunnen angst ervaren op veel verschillende manieren. Een aantal van de meest voorkomende angsten bij kinderen zijn:
Scheidingsangst
Dit komt vaak voor bij peuters en jonge kinderen. Ze kunnen angstig worden als ze worden gescheiden van hun ouders of verzorgers.
Sociale angst
Dit kan voorkomen bij oudere kinderen. Ze zijn bang voor sociale situaties, zoals naar school gaan of nieuwe mensen ontmoeten.
Specifieke fobieën
Dit zijn angsten voor specifieke dingen of situaties, zoals spinnen, het donker, of dokters.
Hoe kun je angst herkennen?
Bij kinderen kan angst zich op verschillende manieren uiten. Ze kunnen huilerig worden, zich terugtrekken, niet meer willen eten of slapen, of regressief gedrag vertonen (zoals weer in bed plassen nadat ze zindelijk zijn geworden). Let op deze tekenen en neem ze serieus.
Hoe herken je een angststoornis bij een kind?
Het kan lastig zijn om een angststoornis bij een kind te herkennen, omdat angst een normaal deel is van de kindertijd. Kinderen hebben vaak angsten, zoals bang zijn voor het donker of voor monsters onder het bed. Deze angsten zijn meestal tijdelijk en verdwijnen naarmate het kind ouder wordt. Echter, wanneer de angst blijft aanhouden, intens is, en het dagelijks leven van het kind belemmert, kan er sprake zijn van een angststoornis.
Hier zijn enkele tekenen om op te letten bij het herkennen van een mogelijke angststoornis bij een kind:
Overmatige angst en zorgen
Het kind is vaak angstig en maakt zich zorgen over dingen die verband houden met verschillende aspecten van het leven, zoals school, vriendschappen of zelfs hun gezondheid.
Fysieke symptomen
Angst kan zich ook lichamelijk manifesteren. Symptomen kunnen variëren van hoofdpijn en buikpijn tot rusteloosheid en vermoeidheid. Soms kunnen kinderen met een angststoornis ook last hebben van slaapproblemen.
Veranderingen in gedrag en stemming
Kinderen met een angststoornis kunnen geïrriteerd of boos worden, problemen hebben met concentreren, of zich terugtrekken uit activiteiten die ze vroeger leuk vonden.
Vermijdingsgedrag
Een kind met een angststoornis kan proberen situaties of dingen te vermijden waarvoor ze angstig zijn. Bijvoorbeeld, als je kind angstig is voor honden, zullen ze proberen om parken of huizen van vrienden te vermijden waar ze weten dat er honden zijn.
Vastklampend of aanhankelijk gedrag
Kinderen met een angststoornis kunnen zich vastklampen aan hun ouders of verzorgers, vooral in nieuwe of onbekende situaties.
Als je denkt dat je kind mogelijk een angststoornis heeft, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een kinderpsycholoog of -psychiater kan een evaluatie uitvoeren en een behandeling aanbevelen die kan helpen. Dit kan bestaan uit cognitieve gedragstherapie, ontspanningstechnieken, en in sommige gevallen medicatie.
Praktische handvatten voor ouders
Wees begripvol en ondersteunend
Het belangrijkste dat je kunt doen als je kind angstig is, is er voor hem of haar zijn. Zorg ervoor dat je kind zich veilig en geliefd voelt. Probeer te begrijpen waar de angst vandaan komt en erken de gevoelens van je kind. Het is niet nodig om de angst weg te nemen of te bagatelliseren.
Leer je kind over angst
Leg uit wat angst is en dat het normaal is om soms bang te zijn. Gebruik kindvriendelijke taal en illustraties. Er zijn veel kinderboeken beschikbaar die dit onderwerp behandelen.
Gebruik ontspanningstechnieken
Er zijn tal van technieken die je kind kunnen helpen om te ontspannen, zoals diepe ademhaling, mindfulness of yoga voor kinderen. Oefen deze technieken samen wanneer je kind rustig is, zodat ze er gebruik van kunnen maken als ze angstig worden.
Stel een rustige routine in
Routine en voorspelbaarheid kunnen kinderen helpen om zich veilig en zeker te voelen. Zorg voor een regelmatig slaap- en eetschema, en plan elke dag tijd in voor ontspanning en vrije tijd.
Zoek professionele hulp indien nodig
Als de angst van je kind ernstig is, lang aanhoudt, of zijn of haar dagelijkse functioneren belemmert, zoek dan professionele hulp. Een kinderpsycholoog of -psychiater kan je kind leren omgaan met angst en je ondersteunen in je rol als ouder.
Extra informatie
Hoe stimuleer je eerlijkheid bij kinderen?
Hoe reëel is de angst voor onweer?
Bronvermelding
Tekst: Marion Middendorp
© afbeelding: 123rf.com
A. Carroll and D. Loumidis. (2001). “Children’s Perceived Competence and Situational Anxiety in Relation to Their Participation in Sport”. The Journal of Sports Sciences. 19, p. 85-95.
R. G. Heimberg and M. R. Liebowitz. (1998). “Social Phobia”. Diagnosis, Assessment, and Treatment. p. 69-80.
